İşçi Hangi Hallerde Kıdem Tazminatı Alamaz?

Kıdem tazminatı, işçinin işyerindeki hizmet süresi boyunca kazandığı kıdemin karşılığı bir tazminattır. Ancak, bazı durumlarda işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanamaz. Bu durumlar genellikle işçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenlerle feshiyle ortaya çıkar. Aşağıda, kıdem tazminatı alamayacağınız başlıca halleri sıralıyoruz:

İşçinin Kendi Kusuruyla Hastalanması veya Engelli Hale Gelmesi

İşçinin kastından veya düzensiz yaşamından kaynaklı olarak hastalanması veya engelli duruma gelmesi bu hallerden biridir. Bu yüzden kişinin işyerinde çalışması uygun olmayabilir. Böyle bir durumun varlığı halinde işverenin haklı feshi sonucu kişi kıdem tazminatı alamaz. Ayrıca bu sebeple devamsızlık yapması durumunda da işveren iş akdini feshederse işçi kıdem tazminatı alamaz.

Burada ki kastımız, işçinin kendi hatasıyla hastalanması veya engelli hale gelmesidir. Eğer işçi, kendi kusuruyla değil de işverenden kaynaklı hastalanmış veya engelli hale gelmişse, kıdem tazminatı alabilir. Ayrıca işçinin farklı tazminatlara hakkı doğacaktır. Yani bu durum, kıdem tazminatı alamayacağınız bu maddeden farklıdır. Bu konudaki şu akademik çalışmayı da inceleyebilirsiniz.

İşçinin Sadakat Yükümlülüğü ve Rekabet Yasağı

İşçi, iş ilişkisi devam ederken işverene sadakatsiz davranışlardan bulunmamalıdır. Böyle davranışlar, kıdem tazminatı alamayacağınız şekilde işten çıkarılmanıza sebep olabilir. Sadakatsiz davranışlar sergilemesi halinde işveren, iş akdini haklı nedenle feshedecektir. Örneğin işverenin yeni bir yatırım yapacağı bilgisini rakiplere sızdırmak da sadakat yükümlülüğüne uymama niteliğindedir. Dolayısıyla bu durumda işçi, kıdem tazminatı alamaz. Türk hukuku, rekabet yasağı sözleşmelerine de izin vermiştir. Bu sözleşmelerle alakalı daha detaylı bilgi için şu akademik çalışmayı da incelemenizi öneririz.

İşçinin İşverenin Meslek Sırlarını İfşa Etmesi 

İşçi, işverenin meslek sırlarını ifşa ederse, işveren iş akdini fesheder. Böyle bir durumda kıdem tazminatı alamayacağınız bir sebepten iş akdi sona erer. Bu yüzden işçi kıdem tazminatı alamaz. Örnek olarak işverenin meslek sırlarına ürettiği ürün için kullandığı tariften bahsetmek mümkündür. Bu tarifi ifşa eden işçi, kıdem tazminatı alamaz.

İşçinin İş Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi 

İşçi, işyerinde iş güvenliği kurallarına uymamak suretiyle kendi ve başkalarının hayatını tehlikeye sokarsa bu hüküm uygulanır. Bu durumda işveren, işletmesinin güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Ne de olsa işveren, işçinin şahsi güvenliğini dahi onun inisiyatifine bırakamaz. Bu sebeple işçinin iş akdine son vermesi gerekecektir. İş sağlığı kurallarına aykırı davranan işçi, bu nedenle işten çıkarıldığında kıdem tazminatı hakkını kaybeder.

İşçinin Devamsızlığı 

İşçinin, işverenden izin almadan veya haklı bir nedene dayanmadan yapacağı devamsızlık hakkı sınırlıdır. Öyle ki ardışık iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü veya bir ay içinde toplam üç iş günü işine devam etmemesi halinde, işveren iş akdini feshedecektir. Bu durumda da işçi kıdem tazminatı alamaz.

İşçinin İşe Girerken Yanıltıcı Bilgi Vermesi 

İşçi, iş sözleşmesi yaparken gerekli niteliklere sahip olmadığı halde bunların kendisinde mevcut olduğunu ileri sürmüştür. Bunun yanında gerçeğe uygun olmayan bilgi vererek işvereni yanıltmış da olabilir. Böyle bir durumda, işveren iş akdini fesheder ve işçi kıdem tazminatı alamaz.

İşçinin, İşveren veya Ailesine Yönelik Kötü Fiilleri 

İşçinin, işveren veya onun aile bireylerinden biri hakkında onur kırıcı sözler söylemesi veya davranışları, işveren hakkında asılsız ihbar ve isnatları durumunda, işveren iş akdini feshedecektir. Bu durumda, kıdem tazminatı alamayacağı bir sebeple iş akdi sona eren işçi, kıdem tazminatı alamaz.

Kanun, bu noktada işverenin yakınlarından bahsetmektedir. Bu yüzden hükmü yalnız işverenin aile üyelerini koruyacak biçimde yorumlamamak gerekir. İşçinin bir arkadaşına veya değer verdiği birine karşı davranışlar da haklı fesih sebebi olacaktır. Bu yüzden işçi, bu durumlarda da kıdem tazminatını alamaz.

İşçinin İşyerinde Suç İşlemesi 

İşçinin işyerinde başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması, işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde alarak gelmesi, hırsızlık, güveni kötüye kullanma gibi suçlar işlemesi halinde, işveren iş akdini feshedecektir. Bu durumda da işçi kıdem tazminatı alamaz.

İşçinin Tutuklanması 

İşçi, tutuklanması halinde belirli süreler boyunca işe gelemeyecektir. Bu durumda, işveren iş akdini haklı nedenle fesheder ve işçi kıdem tazminatı alamaz. 

Zorunlu Durumlar

İşçinin işyerinde 1 haftadan fazla süreyle çalışmasını engelleyecek zorlayıcı bir sebep ortaya çıkmıştır. Bu sebeplere örnek olarak işçinin karantina altında olmasını sayabiliriz. Bunun yanında işçinin bulunduğu bölgeden ulaşımın kesilmesi de mümkündür. Böyle durumlarda da işveren haklı nedenle iş akdini feshedecektir. Bu durumda işçi kıdem tazminatı alamaz.

Kıdem tazminatı hakkının doğacağı fesih sebeplerini öğrenmek için şu yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sonuç

Yukarıda da göreceğimiz üzere işçinin işten çıkarılmasına rağmen kıdem tazminatı alamaması mümkündür. Bazen işverenler de bu durumdan faydalanmak ister. Bu sebeple işçilerini gerçeğe aykırı olarak bu sebeplere dayanarak işten çıkarırlar. Böyle bir durumda kişinin yıllarca çalışarak hak kazandığı kıdem tazminatı boşa gidecektir. Eğer kişi, haksız şekilde kıdem tazminatı alınamayacak bir sebep gösterilerek işten çıkarıldığını düşünüyorsa dava yolu açıktır. Bu durumda tecrübeli bir iş hukuku avukatı ile görüşmek yararlı olacaktır. Bu avukat, kişinin kıdem tazminatının ödenmesini sağlayacaktır. Bunun yanında kişi, haberi olmayan farklı tazminatlara da hak kazanabilecektir.